تحلیل مسئولیت‌های تشکل‌های آب‌بران و زمینه‌یابی موانع ایجاد آن از دیدگاه بهره‌برداران

انتقال مدیریت آبیاری به کشاورزان یکی از مباحث مهم و ضروری برای برنامه­ریزان مسائل آبیاری در سطح جهان است. انتقال مدیریت آبیاری یا مدیریت مشارکتی آبیاری به وسیله تشکل­های آب­بران به عنوان یک راهکار شایع در جهان در آمده است. تشکل­های آب­بران به‌عنوان یکی از روش­های مدیریت مشارکتی،راهخوبی برای حذف مشکلات شبکه‌های آبیاری و زهکشی کشوراست. هدف اصلی این پژوهش تحلیل مسئولیت­ها و موانع ایجاد تشکل­های آب­بران از دیدگاه بهره­برداران بود. جمعیت این مطالعه، کلیه کشاورزان تحت پوشش طرح شبکه آبرسانی بند فیض‌آباد در استان فارس بوده است (192 نفر). حجم نمونه با استفاده از روش نمونه‌گیری طبقه­بندی تصادفی، 127 نفر برآورد گردید. ابزار مورد استفاده برای جمع­آوری داده­ها پرسشنامه بود که روایی صوری آن بوسیله پانلی از متخصصین تأیید و برای بررسی پایایی آن نیز آزمون راهنما اجرا شد که آلفای کرونباخ برای مسئولیت­ها 79/0 و برای موانع 86/0 بود. نتایج نشان داد که مسئولیت­های تشکل­های آب­بران از دیدگاه بهره­برداران در چهار دسته بهره­برداری و حفاظت از شبکه آبیاری، مسئولیت نهادی و مسئولیت زراعی و موانع ایجاد تشکل­های آب­بران نیز در چهار دسته موانع اجتماعی، سازمانی، مدیریتی و آگاهی­رسانی و دانش کشاورزان قرار گرفتند. حفاظت و بهره برداری از شبکه آبیاری مهمترین مسئولیت از دیدگاه بهره برداران بوده است. لذا، پیشنهاد می­شود ابتدا مسئولیت حفاظت و بهره برداری از شبکه آبیاری به تشکل­ها واگذار شود و سپس، با ظرفیت­سازی و توانمندسازی بهره­برداران سایر مسئولیت­ها را واگذار نمود.